Obezite Cerrahisi

Obezitenin tanımı, alandan alana değişiklik gösterebilmektedir. Genel olarak, obezite, sağlıklı olarak görülen kilo değerlerinden daha fazla kiloya sahip olmak olarak tanımlanabilir. Obezite, aynı zamanda aşırı miktarda vücut yağı ile tanımlanan kronik bir durumdur. Enerji depolamak, ısı yalıtımı, şok emilimi ve diğer işlevler için belirli bir miktarda vücut yağı gereklidir, fakat fazla miktarda depolanan yağ vücutta kendine özgü sorunlar yaratabilmektedir.

Vücut kitle indeksi (BMI), kişinin boy ve kilosuna göre belirlenen obeziteyi tanımlamak için en iyi parametredir. BMI hesabı bir kişinin kilogram cinsinden ağırlığının, boyunun metre karesine bölünmesi ile yapılır. BMI, vücut ağırlığını kişinin boyuna orantılı olarak tanımladığından, yetişkinlerde toplam vücut yağ içeriği ile güçlü bir korelasyon vardır:

Normal: 18,5-24,9 BMI
Fazla kilolu: BMI 25-29.9
Obez: 30’un üzerinde BMI
Morbid obez: 40’ın üzerinde BMI

Özetle, kişinin kilosunun, boyunun metre cinsinden karesine bölümü ile elde edilen değer (BMI) kullanılarak obezite sorununa sahip olup olmadığı ile bilgi edinilebilir.

Türkiye, obezite cerrahisi alanında deneyimli ve yeterli doktorlara ek olarak kaliteli tıbbi kaynaklar sayesinde dünyanın her bir tarafından obezite ile ilgili sorun yaşayan insanlar için bir merkez konumuna dönüşmektedir.

Obezite Tedavisinin Amacı Nedir?

Başarılı obezite tedavisinin temel amacı, bir kişinin sağlıklı bir kiloya ulaşması ve bu elde edilen kiloda uzun süre kalmasıdır. Bu amaç ilk bakışta basit görünebilir, ancak obezite tedavisi karmaşık ve değişken bir süreçtir.

Tek bir obezite tedavisi herkes için işe yaramamaktadır, ancak kilo vermek ve verilen kiloyu geri kazanmamak temelde iki temel bileşene indirgenir: kalorisi azaltılmış diyet ve fiziksel aktivite.

Obezitenin Zararları

Yüksek BMI, yani vücut kitle endeksi, aşağıdakiler gibi bulaşıcı olmayan birçok hastalık için önemli bir risk faktörüdür:

2012 yılının önde gelen ölüm nedeni olan kardiyovasküler hastalıklar (kalp hastalıkları ve felç)
diyabet
kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları (özellikle osteoartrit – eklemleri son derece sakat bırakabilen bir dejeneratif hastalık);
bazı kanser türleri (rahim, meme, yumurtalık, prostat, karaciğer, safra kesesi, böbrek ve kolon gibi).

Birçok bulaşıcı olmayan hastalık için risk, BMI’daki artışla birlikte artar.

Çocukluk çağı obezitesi, yetişkinlikte de obezite, erken ölüm ve sakatlık olasılığı ile ilişkilendirilmiştir. Ancak gelecekteki risklerin artmasının yanı sıra, obez çocuklar nefes alma güçlükleri, artan kırık-çıkık riski, hipertansiyon, kardiyovasküler hastalığın erken belirteçleri, insülin direnci ve psikolojik etkiler yaşarlar.

Çocukluk çağı obezitesi, yetişkinlikte daha ileri düzey obezite, erken ölüm ve sakatlık olasılığı ile ilişkilendirilmiştir. Ancak gelecekteki risklerin artmasına ek olarak, obez çocuklar solunum güçlüğü, artmış kırık riski, hipertansiyon, kardiyovasküler hastalığın erken göstergeleri, insülin direnci gelişimi ve olumsuz psikolojik etkiler deneyimleyebilirler.

Obezite Cerrahisi Hangi Durumlarda Yapılır?

Obezite cerrahisine uygunluğu belirlemek için aşağıdaki yönergeler kullanılır:

30 ve üzeri bir BMI (Vücut Kitle İndeksi) görülmektedir. Bu kişiyi ‘obez’ olarak tanımlar.
Cerrahi için alt yaş sınırı 18, üst yaş sınırı 60’dır.
Son beş yıldır obezlik süreci devam ediyorsa ve her türlü kilo yönetimi stratejisi denenip, olumlu sonuç alınamıyorsa cerrahiye uygun olabilirsiniz. Bunlara diyet, egzersiz planları ve kilo verme ilaçları da dahildir. Bunları denediğinizi ancak başarılı olmadığınızı kanıtlamanız gerekebilir.
Sağlığınız için önemli bir risk bulunuyorsa ya da obezite ile ilgili bir hastalığınız var.
Operasyon sonrası programa tamamen bağlı kalınması gerekir. Mevcut yaşam tarzında kalıcı değişiklikler yapılması gerekebilir. Operasyon sonrası program ve yaşam tarzı değişiklikleri düzenli takip seanslarına katılmak, uygun bir diyet ve egzersiz rutini uygulamak ve gerekirse vitamin/mineral ilaçları almak anlamına gelmektedir.

Bu kriterler katı görünebilir ancak bu kriterler hem sizi hem de cerrahı korumak için tasarlanmıştır. Operasyon kriterleri ameliyata girmeden önce tam olarak neyin gerekli olduğunu bildiğinizden emin olmak için hazırlanmıştır.

Obezite cerrahisi büyük bir operasyondur ve kesinlikle net olmanız gerekir. Ameliyat olmuş olunsa bile, ilerlemenin düzenli olarak izlenmesi gerekir, aksi takdirde tekrar kilo alma riski bulunmaktadır.

Obezite Cerrahisinde Tedavi Yöntemleri

Günümüzde göreceli olarak büyük bir sorun olan obezite için birçok tedavi yöntemi bulunmaktadır. Obezite için hastaya spesifik olarak ayarlanabilecek belirli tedavi olasılıkları kullanılabilmektedir.

Gastrik Bantlama

Laparoskopik ayarlanabilir mide bandı (LAGB) olarak bilinen cerrahi bir işlem sırasında midenin üst kısmına ayarlanabilir bir kemer sarılır. Silikon bant, tuzlu su çözeltisiyle doldurularak daha sıkı hale getirilebilir. Karın derisinin altında, banda bir port takılır. Bu port aracılığıyla banda salin eklenebilir veya banttan çıkarılabilir.

LAGB sonuçta midenin yiyecek tutma kapasitesini ve boyutunu sınırlar. Ayrıca, yiyeceklerin bağırsaklara hareketini yavaşlatır. Bunu yaparak, bağırsaktan beyne giden mesajlar, daha az gıda tüketimi ile tokluk hissini sağlar. Bu sinyal, bandın üst midede oluşturduğu küçük bir keseden iletilir. Daha önce tüm mide dolduğunda beyne verilen sinyal, işlemden sonra kese dolduğunda gönderilir.

Gastrik Sleeve

Gastrik Sleeve operasyonunda cerrahlar midenin yaklaşık %75’ini çıkarır. Midenin sadece dar bir tüpü veya manşonu bağırsaklara bağlı kalır. Tüp mide ameliyatı, çok ileri düzey vakalar için muhtemelen olası tek seçenektir. Obezite için kullanılan bu cerrahi yöntemi çok basittir ve çok az risk barındırır. Bu ameliyatta bağırsaklar etkilenmez.

Tedavi yöntemi vücudun besin emilim gücünü etkilemez ve kişinin besinleri tükenmez. Hastalar, sağlık durumu düzeldikten ve önemli ölçüde kilo verdikten sonra ikinci bir ameliyat olabilir.

Gastrik Bypass

Gastrik Bypass Ameliyatı obezite için etkili cerrahi tedavilerden biridir. Cerrahlar midenin üstünde küçük bir kese oluşturur. İnce bağırsak doğrudan küçük keseye bağlanır. Bireyin tükettiği sıvı ve yiyecekler mideyi atlayarak keseden bağırsağa geçer.

Mideye giren sınırlı kalori miktarı, kalori tüketimini sınırlar ve yağ birikimini azaltır. Gıda alım miktarının azalması ayrıca biriken yağları azaltır, var olan yağları etkili bir şekilde yakar ve gelecekteki yağ birikimini önler.

Obezite Tedavisinde Robotik Cerrahi Yöntemi

Obezite tedavisinde kullanılan robotik cerrahi sırasında, hassas dokuların yakınında çalışırken cerraha daha fazla netlik sağlayan yüksek kaliteli, 3 boyutlu bir kamera kullanılır. Cerrah, robotun dakika hareketleri üzerindeki artan kontrolü sayesinde daha hassas çalışabilir. Obezite alanında robotik cerrahinin getirdiği ileri teknoloji kullanılarak tedavi edilebilecek hastaların sayısı artmıştır.

Obezite Tedavileri Sonrası Bakım

Kilo verme ameliyatı obez hastalar için çok önemli bir operasyondur. Ameliyattan sonra doğru yaşam tarzı seçimlerini yapmak, sağlık ve daha iyi yaşam kalitesi için en iyi sonuçların elde edilmesine yardımcı olabilir. Operasyon takip eden iyileşme döneminde ve sonrasında cerrah aşağıdaki konularda yardımcı olacaktır:

Ağrı kontrolü: Ameliyattan sonra biraz ağrı ve rahatsızlık hissedilmesi normaldir. Hastanede ihtiyaç duyulursa ağrı kesici istenebilir ve taburcu olduktan sonra doktorun verdiği ilaçları almayı ihmal etmemek gerekir.
Beslenme: Cerrah, mide bulantısı ve hazımsızlık gibi yan etkileri önlemeye yardımcı olmak için nasıl yemek yenmesi gerektiğiyle ilgili talimatların yanı sıra uygulanması için bir ameliyat sonrası diyet ve beslenme planı sağlayacaktır. Sıvı bir diyetle başlanır, püre haline getirilmiş ve yumuşak gıdalara geçiş yapılır, ardından da katı gıdalara geçilir. Beslenme eksikliklerini önlemek için kalsiyum, demir, B12 vitamini, D vitamini ve multivitaminler gibi takviyelerin alınması gerekecektir.
Sıvı tüketimi: Ameliyattan sonraki ilk aylarda iyileşirken yeterli sıvı tüketmek zor olabilir. Doktor dehidrasyonu, böbrek taşlarını ve kabızlığı önlemeye yardımcı olmak için günlük olarak belirli bir miktar su içilmesini tavsiye edecektir. Kafeinli içeceklerden kaçınmak gerekebilir.
Egzersiz: Ameliyattan sonra yürümek ve hareket etmek dolaşımı artırabilir, iyileşmeyi hızlandırabilir ve komplikasyon riskini azaltabilir. Cerrah işlem gününde ayağa kalkılmasını ve yürünmesini ve sonrasında iyileşme sırasında her gün yürümeye devam edilmesini isteyecektir. Ayrıca dolaşımı artırmak, anestezinin etkilerini ortadan kaldırmak ve zatürreyi önlemeye yardımcı olmak için nasıl öksürülmesi ve derin nefes alınması gerektiği de gösterilecektir. Fiziksel aktivite, uzun vadeli programın önemli bir parçasıdır ve cerrah, optimal sağlık için ihtiyaç duyulacak egzersizin türü, yoğunluğu ve miktarı konusunda tavsiyede bulunacaktır.
Takip randevuları: Araştırmalar, uzun süreli takip bakımının bariatrik prosedürler için daha iyi sonuçlar verdiğini göstermiştir. Birçok bariatrik cerrah, uzun vadeli obezite yönetimi için takip programları sağlar. Ameliyatı takip eden haftalar, aylar ve yıllarda cerrah, diyetisyen, egzersiz uzmanı ya da diğer sağlık hizmeti sağlayıcıları görülebilir ve gerekirse bir destek grubuna katılınabilir.