Organ Nakli
Prometeymed hizmet verdiği alanlardan biri de organ nakli süreçleridir. Bu alanda birlikte çalıştığımız organ nakli merkezleri, son derece yüksek teknolojik standartlarda hizmet veren ve deneyimli tıbbi kadrolara sahip merkezlerdir. Son dönem organ yetmezliğinin en iyi sonuç veren tedavisi olan organ nakli konusu her aşamada titizlikle takip edilmesi gereken hassas bir süreçtir.
Prometeymed, hastanın organ nakline uygunluğu, doğru merkezin ve donörün bulunması, operasyon öncesi ve sonrası bakım ve hastanın sağlıklı yaşama geçişine dek tüm aşamalarda hassas ve kaliteli bir hizmet sunar.
Organ nakli operasyonları günümüzde son derece iyi sonuçlar doğurmakta ve hastalara umut olmaktadır. Gelin bu alanla ilgili ayrıntılı bir bilgi paylaşımı yapalım.
Organ bağışı ve nakli, bir kişiden (donör) bir organın alınması ve cerrahi olarak sağlıklı olan organın sorunu olan bir başkasına (alıcı) yerleştirilmesidir. Bağışlanabilecek organlar arasında karaciğer, böbrek, pankreas ve kalp gibi organlar bulunur.
Organ nakli çok önemli ve hassas bir operasyondur ve dolayısıyla dikkat edilmesi gereken birçok unsur bulunmaktadır.
Organ Nakli nedir?
Organ nakli ya da diğer adıyla transplantasyon, bir kişiden (organ bağışçısı) bir organ veya dokunun cerrahi olarak çıkarılıp başka bir kişiye (alıcı) yerleştirilmesi işlemidir. Nakil, alıcının organ yetmezliği olduğu ya da hastalık veya yaralanma nedeniyle hasar gördüğü için gerekli olabilmektedir.
Organ nakli modern tıbbın en büyük gelişmelerinden biri olarak ele alınır fakat, ne yazık ki, organ bağışçılarına olan ihtiyaç, gerçekten bağış yapan insan sayısından çok daha fazladır. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri’nde her gün 21 kişi bir organ beklerken ölmekte ve 107.380’den fazla erkek, kadın ve çocuk hayatlarını kurtarabilecek bir organ nakli beklemektedir.
Hangi organlar nakil edilebilir?
Nakledilebilecek bazı organ ve dokular aşağıda gösterilmiştir:
- Karaciğer.
- Böbrek.
- Pankreas.
- Kalp.
- Akciğer.
- Bağırsak.
- Kornealar.
- Orta kulak.
- Deri.
- Kemik.
- Kemik iliği.
- Kalp kapakçıkları.
- Bağ dokusu.
- Vaskülarize kompozit allogreftler (deri, rahim, kemik, kaslar, kan damarları, sinirler ve bağ dokusu içerebilen çeşitli yapıların nakli).
Ne durumlarda organ nakli yapılır?
Bir organın işlevi geri dönüşü olmayan bir şekilde kaybolduğunda ve başka bir tedavi olmadığı durumlarda nakil her zaman gereklidir. Bu durum, örneğin aşağıdaki hastalıklar ya da yaralanmalar için geçerlidir:
- Böbreklerin tam fonksiyon kaybı (böbrek yetmezliği)
- Kalp yetmezliği
- Siroz
- Kronik obstrüktif akciğer hastalığı
- Cilt ve ekstremitelerde ciddi yanıklar veya yaralanmalar
- İnsülinle tedavi edilen diabetes mellitusun şiddetli formları
- Kan kanseri (lösemi)
- Cilt kanserinden iyileşme
gibi durumlarda organ nakli, yani transplantasyon gerekli olabilmektedir. Böyle bir durumda doktorunuz gerekli işlemlerde size yardımcı olacaktır.
Organ nakli için ne yapılmalı?
Eğer bir organ nakline ihtiyacınız varsa, ulusal bekleme listesine girmeniz gerekir ve listeye girebilmek için nakil yapmaya uygun bir hastaneyi ziyaret etmeniz gerekir.
Organ nakli için uygun olan hastanenin uzman ekibi sizin durumunuz değerlendirecek ve nakil için uygun bir nakil adayı olup olmadığınızı belirleyecektir. United Network of Organ Sharing (UNOS) tarafından bazı organ tipleri için geliştirilen kriterlere ek olarak, her nakil hastanesinin nakil için aday kabul sürecinde kendine özgü kriterleri bulunmaktadır.
Eğer nakil hastanesinin uzman ekibi sizin uygun bir nakil adayı olduğunuzu belirlerse, sizi ulusal bekleme listesine ekleyecektir. Birden fazla nakil hastanesinde bekleme listesine girebilirsiniz ve UNOS politikaları “çoklu listeye” izin vermektedir.
Ardından, beklersiniz. Bir bağış organı almak için ne kadar bekleyeceğinizi bilmenin kesin bir yolu bulunmamaktadır. İsminiz isim havuzuna eklenecektir. Bir organ müsait olduğunda havuzdaki tüm hastalar değerlendirilerek uyumluluğu belirlenir.
Kalp nakli
Beyin ölümü gibi bir durum söz konusu olduğunda kalp nakli yapılmaktadır. Bu nakil çoğunlukla kaza durumunda görülür. Kalp hayati bir organdır ve tüm ana işlevleri yerine getirmekten sorumludur; dolayısıyla kalp nakli birine ikinci bir hayat verebilir. Ancak en büyük aksilik, kalp nakillerinin çok maliyetli olması ve sadece birkaç kişinin bunu karşılayabiliyor olmasıdır.
Kalp nakli için katı kurallar vardır; işlem boyunca hastanın üzerinde çalışan uzman doktorlar tarafından gerçekleştirilir. Herhangi bir ameliyat yapılmadan önce tüm göstergeler dikkatlice yorumlanır ve anlaşılır. En kritik nakillerden biridir ve donörlerin azlığı nedeniyle sadece birkaçı başarılıdır.
Akciğer nakli
Donör eksikliği ve kritik nakil süresi nedeniyle nadir yapılan nakillerden biridir. Temel olarak ölen hastanın akciğeri çıkarılır ve sağlıklı bir akciğer ile değiştirilir. Ancak akciğer, kısıtlı bir zaman içinde nakil edilmelidir ve bu durum eğer donör başka bir yerde ise zorluk çıkartabilmektedir.
Karaciğer nakli
Bazı karaciğer hastalıklarının tedavisi bulunmamaktadır ve bu nedenle bazı durumlarda geriye kalan tek seçenek karaciğer nakli olmaktadır. Bu durumda karaciğer, sağlıksız hastanın vücudundan çıkarılır ve sağlıksız karaciğer ya canlı bir donörden alınan karaciğerin bir kısmı ya da anonimden alınan tam sağlıklı karaciğer ile değiştirilir. Karaciğerin bir kısmı ancak yakın bir akraba ya da hasta ile kan bağı olan kişiler tarafından bağışlanabilir. Çoğunlukla karaciğer nakli, bir karaciğer hastalığı olan siroz ile sonuçlanan alkol kötüye kullanımı nedeniyle gerçekleşir.
Karaciğerde ortaya çıkan diğer hastalıklar, kronik hepatit B, Kronik Hepatit C, otoimmün hepatit, metabolik bozukluklar ve alkole bağlı olmayan yağlı karaciğer hastalığıdır. Karaciğer nakli oranları nispeten daha yüksektir ve hastaların yüzde 75’i karaciğer naklinden 5 yıl sonra bile yaşamlarına devam edebilmektedir.
Böbrek nakli
Böbrek hastalıkları günümüzde oldukça yaygın olarak görülmektedir ve birçok insan böbrek yetmezliği sıkıntısından ötürü madur olmaktadır. Böbrek vücudumuzun önemli bir parçasıdır ve vücudumuzdaki zararlı toksinleri filtre etmekten sorumludur. Bu süreç, vücudun normal şekilde çalışmasını sağlayan sağlıklı kan akışını ve elektrolit seviyesini sağlar. Böbreğin sağlığı için diyaliz durumu ekarte edildiğinde organ cerrahisi önerilmektedir. Çalışma ve sağlık durumuna bağlı olarak her iki böbrek ya da iki böbrekten biri nakil gerektirebilir. Tek böbrek organ nakli, alıcının vücudunda daha yüksek kabul şansı olması için, çoğunlukla kan akrabalarından biri olması gereken canlı organ nakli donörü gerektirir.
Ancak böbreğini bağışlayan kişinin, transplantasyon komplikasyonları olasılığını azaltmak için sıkı bir diyet ve özel ilaçlar alması gerekmektedir. Önlem alınmazsa organ reddine neden olabilir. Kanser, hepatit veya kardiyovasküler sorunları olan kişiler bu ameliyat için seçilmemektedir.
Kornea Nakli
Kornea dokuları bazen bir tür hastalık ya da yaralanma nedeniyle onarılamaz şekilde hasar görür. Bu noktada kornea ameliyatı önerilir. Kornea açısından organ nakli oldukça başarılıdır ve insanlar kornea bağışında daha az tereddüt ettikleri için sık yapılan organ nakillerinden biridir. Ayrıca kornea ve göz hastalıklarının yaygınlaşması ve dolayısıyla göz ile ilgili tedavi süreçlerindeki ilerlemeler bu nakil sürecini doğal bir duruma dönüştürmeye başlamıştır.
Keratit veya uçuk gibi göz enfeksiyonları ve kornea şeklinin bozulduğu Keratokonus gibi hastalıklardan kaynaklanan yara izi gibi nedenlerle kornea nakli yapılabilir. Bu durumlar, kornea transplantasyonunu görüşü geri kazanmanın tek yolu yapar. Kalıtsal koşullar da bazen nakil için sorumlu olabilmektedir. Bu nakil, katarakt ve LASIK ameliyatlarının başarısız olduğu veya ciddi komplikasyonlara neden olduğu durumlarda önerilmektedir.
